Deklaracja Forum Regionów Wyszehradzkich

z dnia 12 października 2004 roku

Laudacja

Wypełniając postanowienia Deklaracji podpisanej przez przedstawicieli naszych regionów zebranych w Krakowie na Konferencji Przygotowawczej w dniu 21 maja 2004 r., niniejszym uroczyście oświadczamy, że naszą intencją jest trwała i wielostronna współpraca pomiędzy władzami samorządowymi i społecznościami regionów państw należących do Grupy Wyszehradzkiej.

Współpracę tę chcemy prowadzić w ramach Forum Regionów Wyszehradzkich, które stanowić będzie platformę organizacyjną dla naszych wspólnych inicjatyw.

Forum Regionów Wyszehradzkich powstaje jako dobrowolne stowarzyszenie regionalnych wspólnot samorządowych, które łączą zarówno więzy terytorialne, kulturowe i historyczne jak i wspólne wyzwania związane z rozwojem społecznym i gospodarczym, zwłaszcza w kontekście członkostwa naszych państw w Unii Europejskiej.

Jesteśmy przekonani, że Forum Regionów Wyszehradzkich stanowić będzie nową jakość we wzajemnych sąsiedzkich relacjach, która przyczyni się do wzmocnienia pozycji samorządów regionalnych, rozwinie nowoczesne formy kooperacji grup obywateli, instytucji i władz publicznych, pozwoli na lepsze wyartykułowanie naszego stanowiska w sprawach polityki wspólnotowej szczególnie w odniesieniu do kwestii regionalnych oraz przyczyni się do wszechstronnego, spójnego i konkurencyjnego rozwoju gospodarczego całego obszaru Europy Środkowej.

Organizacja współpracy

Jako członkowie-założyciele Forum Regionów Wyszehradzkich mamy świadomość, że każda inicjatywa oparta na woli współpracy, aby zaistnieć w praktyce, wymaga konkretnych struktur organizacyjnych.
Proponujemy więc, aby podstawową formą działania Forum, omawiania zagadnień merytorycznych oraz uzgadniania kierunków współpracy były cykliczne Konferencje Plenarne Forum Regionów Wyszehradzkich, odbywające się raz do roku, organizowane przez zainteresowane regiony członkowskie. Organizacji drugiego Forum podejmuje się Region Bratysławski.

Równolegle współpraca w ramach Forum prowadzona będzie w ramach grup roboczych i projektowych, tworzonych w miarę potrzeb i zainteresowania regionów członkowskich. W celu jej intensyfikacji regiony zwracają się do rządów o zwiększenie środków na Fundusz Wyszehradzki.

W celu stworzenia organizacyjnych podstaw i zaplecza dla podejmowanej współpracy Forum Regionów Wyszehradzkich ustanawia roboczy Sekretariat techniczny, którego główną rolą jest organizowanie i koordynowanie wymiany informacji pomiędzy regionami członkowskimi oraz organizowanie cyklicznych spotkań członków Forum. Istotną rolą sekretariatu jest także zwracanie uwagi członków Forum na ważne dla regionów zagadnienia oraz inicjowanie nowych projektów i prac w ramach grup roboczych. Sekretariat ma charakter przechodni i prowadzony jest kolejno przez członkowskie regiony Forum. Pierwszy sekretariat z przyczyn organizacyjnych prowadzony jest przez Województwo Małopolskie. Regiony goszczące kolejne Sekretariaty wybierane będą na okresy roczne w trakcie kolejnych Konferencji Plenarnych Forum.

Konsultacje polityczne

Jesteśmy przekonani, że jednym z istotnych narzędzi dla osiągnięcia celów stawianych sobie przez Forum powinny stać się konsultacje polityczne pomiędzy przedstawicielami władz samorządowych w kwestiach dotyczących wszystkich uczestników Forum. Szczególnie kwestia ta dotyczyć będzie polityki regionalnej Unii Europejskiej oraz wykorzystania Funduszy Strukturalnych. Szczególnie w polityce regionalnej Unii Europejskiej ważne jest umocnienie procesów decentralizacji. W korzystaniu z funduszy strukturalnych konieczne jest, aby regiony uzyskały bezpośredni wpływ na podział europejskich źródeł finansowania.
Uważamy, że naturalnym forum takich konsultacji stać się powinien Komitet Regionów Unii Europejskiej, w którym zasiadają nasi przedstawiciele.

Dlatego też podejmiemy działania, których celem będzie organizacja regularnych spotkań członków Komitetu Regionów UE pochodzących z państw Grupy Wyszehradzkiej, podczas każdego posiedzenia plenarnego Komitetu.

Spotkania te będą stanowić narzędzie konsultowania naszych stanowisk w sprawach znajdujących się w porządku prac Komitetu, dyskusji i wymiany doświadczeń w kwestiach polityki wspólnotowej, przygotowywania wspólnych inicjatyw na forum europejskim, w tym projektów opinii własnych Komitetu Regionów UE.

Będziemy także dążyć do ścisłej współpracy politycznej w kwestiach decyzji o istotnym znaczeniu dla naszych regionów, które zapadać będą na forum Komitetu Regionów Unii Europejskiej.

Projekty inicjujące

Obserwatorium Wyszehradzkie. Prawdziwa współpraca regionów Wyszehradzkich nastąpi, gdy zbliżą się do siebie narody tych krajów, gdy zaczną bezpośrednio współpracować regiony, społeczności lokalne, przedsiębiorcy, organizacje pozarządowe, realizując wspólne cele, w poczuciu wspólnego interesu. Utworzone na bazie zainteresowanych uniwersytetów z regionów będących członkami Forum Obserwatorium Wyszehradzkie zajmować się będzie stałym monitorowaniem zjawisk i problemów w skali regionalnej i lokalnej, związanych ze współpracą państw Grupy Wyszehradzkiej. Celem Obserwatorium będzie zapewnienie członkom Forum Regionów Wyszehradzkich bieżącej informacji pozwalającej ocenić głównie problemy oraz zakres realizacji podjętych wspólnie programów, oceniać efekty oraz identyfikować bariery współpracy. Zakres tego monitoringu powinien obejmować:

• Poziom decentralizacji w poszczególnych krajach, kompetencje jednostek samorządu terytorialnego, system zasilania finansowego,
• Stan i spójność sieci infrastruktury technicznej i społecznej,
• Rozwój infrastruktury transportowej "Północ - Południe"
• Wzajemną współpracę podmiotów z krajów Wyszehradzkich i problemy związane z tą współpracą,
• Badanie postaw społeczności w poszczególnych krajach wobec istnienia, celów i kierunków rozwoju współpracy w ramach Forum Regionów Wyszehradzkich, identyfikacja obaw, oczekiwań, dokumentowanie zmian "świadomości Wyszehradzkiej",
• Badania porównawcze strategii rozwoju regionalnego regionów Grupy Wyszehradzkiej oraz regularna ocena stanu ich spójności społeczno-ekonomicznej, w tym porównanie uwarunkowań diagnostycznych.
• Prowadzenie bazy dobrych praktyk i projektów.
• Dostosowanie systemu agregacji regionów państw Grupy Wyszehradzkiej do systemu NUTS z uwzględnieniem ich poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego.

Festiwal Kultury Wyszehradzkiej. Uznając, że kultura jest ważnym czynnikiem budowania tożsamości regionów oraz integracji społecznej i obywatelski, podkreślając bogactwo i różnorodność kultur naszych regionów postanawiamy organizować co roku Festiwal Kultury Wyszehradzkiej, który będzie odbywał się w regionie będącym gospodarzem Forum Regionów Wyszehradzkich. Celem Festiwalu jest upowszechnianie kultury poprzez współpracę międzyregionalną, wzmocnienie działalności regionalnych instytucji kultury (centrów kultury, muzeów, opery, filharmonii, biur wystawienniczych, kin, teatrów itp.). Festiwal będzie realizowany poprzez następujące formy: koncerty plenerowe, konfrontacje teatralne, warsztaty twórcze i artystyczne, wydawnictwa monograficzne, koncerty radiowe w rozgłośniach regionalnych, akcje dzieci i młodzieży, wystawy dzieł sztuki, wystawy z dziedziny ochrony dziedzictwa kulturowego (zabytki nieruchome, archiwalia, etnografia itp.), tworzenie portali internetowych, działania kreacyjne z wykorzystaniem nowoczesnych mediów i technologii teleinformatycznych.

Powyższe projekty to propozycje, wokół których będzie się organizować współpraca w najbliższych miesiącach. Za ich najbliższą i późniejszą realizację odpowiada roboczy Sekretariat. Wszystkie regiony będące członkami Forum mogą w każdej chwili zgłaszać swoje propozycje na dalszą współpracę.

Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego ul. Ligonia 46, 40-037 Katowice