Dni Przyjaźni Polsko-Węgierskiej

Prezydenci Węgier i Polski odsłonili pomnik Henryka Sławika i Józefa Antalla. W uroczystościach uczestniczył Marszałek Wojciech Saługa.

Prezydent Węgier Janos Ader odwiedził Polskę. Wraz z prezydentem Bronisławem Komorowskim w piątek i sobotę wziął udział w Dniach Przyjaźni Polsko-Węgierskiej w Katowicach.

W sobotę rano Komorowski i Ader uczestniczyli we mszy świętej w katowickiej Archikatedrze Chrystusa Króla pod przewodnictwem metropolity katowickiego abp. Wiktora Skworca. Obecni byli kapłani z Węgier. Liturgię odprawiono w języku polskim i węgierskim.

Po mszy św. przed budynkiem Międzynarodowego Centrum Kongresowego uroczyście odsłonięto pomnik Henryka Sławika i Józefa Antalla. Pomnik to kompozycja wykorzystująca dwie żywe brzozy i dwa równoległe mury, tworzące przestrzeń, gdzie można poznać historię bohaterów trzech narodów, polskiego, węgierskiego i żydowskiego.

"Pragnę wyrazić nadzieję, że pomnik usytuowany w tak niezwykłym miejscu, które samo w sobie jest symbolem nowych czasów i w Polsce, i tu w Katowicach, na Śląsku, będzie działał na naszą wspólną i polską, i węgierską wyobraźnię, budując dalsze zobowiązanie, aby i w przyszłości przyjaźń polsko-węgierską umacniać" - powiedział Bronisław Komorowski.

Po odsłonięciu pomnika prezydenci spotkali się z dziećmi- uczestnikami III Szachowego Turnieju Przyjaźni Polsko-Węgierskiej.

Przed koncertem Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach, Bronisław Komorowski nawiązał do symboliki odsłoniętego pomnika. "Dla nas jest szczególnie ważne, że nasz rodak, Henryk Sławik pochodzi stąd, ze Śląska. Tak, jak pamiętamy o tym, że Józefa Antalla nazywano „ojcem Polaków na Węgrzech”, tak chcemy utrwalić pamięć o Henryku Sławiku, jako o dzielnym Polaku stąd, ze Śląska - mówił prezydent.

W uroczystościach z okazji Dni Przyjaźni Polsko-Węgierskiej uczestniczyli Marszałek Wojciech Saługa oraz Przewodniczący Sejmiku Grzegorz Wolnik.


Ślązak Henryk Sławik (1894-1944) i Węgier József Antall senior (1896-1974) podczas II wojny światowej wspólnie uratowali 5 tys. polskich Żydów.

Henryk Sławik pochodził ze wsi Szeroka, obecnie dzielnicy Jastrzębia Zdroju. Brał udział w trzech powstaniach śląskich i akcji plebiscytowej. Po wybuchu II wojny światowej przedostał się przez Rumunię na Węgry, został prezesem Komitetu Obywatelskiego ds. Opieki nad Uchodźcami Polskimi na Węgrzech, był też jednym z reprezentantów polskiego rządu na emigracji. Organizował przerzuty Polaków do armii polskiej na Zachodzie. Uratował, wyrabiając fałszywe dokumenty na podstawie wystawianych przez duchownych fałszywych metryk chrztu, ok. 5 tys. polskich Żydów, którzy trafili na Węgry. Zorganizował też, przy współpracy z duchowieństwem, sierociniec dla żydowskich dzieci, działający pod szyldem sierocińca dla dzieci oficerów polskich.

Po wkroczeniu na Węgry Niemców przeszedł do pracy w konspiracji. W roku 1944 Henryk Sławik został aresztowany przez gestapo. 23 sierpnia 1944 roku został zamordowany w obozie koncentracyjnym w Mauthausen-Gusen. Antall senior – nazywany przez polskich uchodźców „Ojczulkiem Polaków” – zmarł w zapomnieniu 24 lipca 1974 r. w Budapeszcie. Jego syn, József Antall, był pierwszym premierem demokratycznych Węgier.

Po wojnie władze PRL skazały Sławika na niepamięć. W 1990 roku pośmiertnie nadano mu tytuł Sprawiedliwego wśród Narodów Świata. W 2001 roku bliski współpracownik Sławika w Komitecie Obywatelskim, Żyd Henryk Zvi Zimmermann przypomniał o jego dokonaniach. W Polsce pamięć o Sławiku przywróciły w 2003 roku publikacje Grzegorza Łubczyka i Elżbiety Isakiewicz.

W 2010 roku prezydent Lech Kaczyński odznaczył Sławika najwyższym polskim odznaczeniem – Orderem Orła Białego. Jozsef Antall otrzymał wtedy pośmiertnie najwyższe odznaczenie nadawane cudzoziemcom – Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski.

Dni przyjaźni ustanowiły w 2007 roku Sejm i parlament Węgier. Obchody odbywają się na przemian w Polsce i na Węgrzech. Ostatnie miały miejsce w węgierskim Egerze.

Sejmik Województwa Śląskiego ogłosił miniony rok 2014 Rokiem Henryka Sławika.

(Materiały własne i Kancelarii Prezydenta RP)

Galeria zdjęć
Po kliknięciu na obrazku zostanie otwarte okno modalne z dużą wersją obrazka. Możliwe będzie przeglądanie galerii kolejnych obrazków.
Korzystanie z galerii za pomocą skrótów klawiszowych:
  • Escape: zamyka galerie.
  • Spacja: uruchamia/zatrzymuje automatyczny slaidshow (play/pause).
  • Lewa strzałka: poprzedni slaid.
  • Prawa strzałka: następny slaid.
After clicking on the image a modal window will open with a large version of the image. It will be possible to browse the gallery of subsequent images.
Using the gallery using keyboard shortcuts:
  • Escape: closes the galleries.
  • Space: starts / stops automatic slaidshow (play / pause).
  • Left arrow: previous slaid.
  • Right arrow: next slaid.
 Plik  Plik  Plik  Plik  Plik  Plik  Plik  Plik  Plik  Plik  Plik  Plik  Plik  Plik  Plik  Plik  Plik  Plik  Plik  Plik  Plik  Plik  Plik  Plik  Plik  Plik  Plik  Plik  Plik  Plik  Plik  Plik  Plik  Plik  Plik  Plik  Plik  Plik  Plik  Plik  Plik  Plik  Plik  Plik  Plik  Plik  Plik  Plik  Plik  Plik  Plik