- Planowanie rozwoju rynku energetycznego i infrastruktury w UE powinno uwzględniać jednocześnie wiele nośników energii - mówił marszałek Jakub Chełstowski, przedstawiając opinię Europejskiego Komitetu Regionów nt. pakietu energetycznego ws. gazu, wodoru i emisji metanu.

Podczas posiedzenia w Brukseli, Komitet Regionów zdecydowaną większością głosów przyjął przedstawioną przez marszałka województwa opinię dotyczącą dwóch ważnych unijnych regulacji: nowego pakietu gazowego oraz rozporządzenia metanowego. Obydwa dokumenty wpisują się w unijną politykę Europejskiego Zielonego Ładu, a także pakietów Fit for 55 oraz REPower EU.

Jakub Chełstowski akcentował znaczenie wspólnego unijnego głosu w sprawach polityki energetycznej, mimo różnic zdań w zakresie koncepcji rozwoju rynku.

- Dziękuję za możliwość przedstawienia projektu opinii Europejskiego Komitetu Regionów w tak ważnej dla całej Unii Europejskiej kwestii jaką jest uchwalenie Nowego Pakietu Gazowego oraz rozporządzenia metanowego.

Pragnę zaznaczyć, że oba akty prawne będące przedmiotem naszych dyskusji, są kluczowe dla realizacji strategicznych założeń Zielonego Ładu, a także pakietów Fit for 55 oraz REPower EU. Należy także wskazać, że kwestie rozwoju rynków wodoru, biometanu oraz ograniczenia emisji metanu będą ważne również w kontekście zbliżającego się szczytu klimatycznego COP 27 w Egipcie i rozwoju naszych regionów. Kwestia ta była już zresztą tematem gorących dyskusji podczas szczytu COP 26.

Chciałbym wyraźnie zaznaczyć, iż globalna agenda dekarbonizacyjna nie będzie mogła być realizowana bez gazów niskoemisyjnych i odnawialnych, a metan powinien być brany pod uwagę jako jeden z krytycznych gazów cieplarnianych występujących na naszej planecie po dwutlenku węgla ze względu na swoją szkodliwość. Dekarbonizacja nie uda się także bez odpowiedniego zaangażowania w nią samorządu terytorialnego.

Dlatego też jako Europejski Komitet Regionów powinniśmy ze wszelką starannością podejść do opiniowania omawianych propozycji regulacji, uwzględniając przy tym zdanie wielu interesariuszy, a także zróżnicowane pozycje wyjściowe wielu regionów UE. Wypracowanie przejrzystych i spójnych przepisów powinno być naszym priorytetem.

Mimo możliwości występowania różnicy zdań w zakresie koncepcji rozwoju rynku, starajmy się mówić wspólnym głosem. Jest on szczególnie ważny w kontekście obecnej sytuacji geopolitycznej oraz kryzysu energetycznego. Ostatnie miesiące pokazały, że główną bronią Rosji w walce z Unią Europejską są właśnie surowce energetyczne, a w szczególności gaz ziemny. W konsekwencji wydaje się, że w obecnej sytuacji transformacja energetyczna nabiera kolejnego strategicznego wymiaru.

Oprócz ograniczenia zmian klimatu, jest również kluczowa dla przyszłości europejskiej gospodarki i kształtowania cen nośników energii. Mam nadzieję, że opracowane przez nas akty prawne będą mogły być także drogowskazem regulacyjnym dla wielu państw poza unijnych, z którymi spotkamy się na tegorocznym COP 27, pokazując, że UE jest światowym liderem transformacji energetycznej.

Bez wątpienia w najbliższych latach, a więc perspektywie krótkookresowej, musimy prowadzić wspomnianą politykę dywersyfikacji źródeł dostaw gazu. Koniecznym będzie budowa nowych połączeń rurociągowych, terminali LNG, a także podpisywanie nowych kontraktów gazowych, tak aby zapewnić ciągłość działania europejskiego przemysłu i dostaw dla konsumentów. Powinniśmy rozwijać współpracę w tej kwestii z zaufanymi partnerami, takimi jak Norwegia czy Stany Zjednoczone.

Jednak w perspektywie średnio i długoterminowej musimy postawić na gazy niskoemisyjne i odnawialne takie jak biometan, wodór i pochodne. W ciągu najbliższych dekad mogą one zapewnić nam substytucję dla rosyjskiego gazu i ropy. Dlatego też planowanie rozwoju rynku energetycznego i infrastruktury w UE powinno uwzględniać jednocześnie wiele nośników energii.

Strategiczne scenariusze inwestycyjne muszą zawierać komponent przejściowości i zakładać wykorzystanie obecnie budowanej infrastruktury do obsługi zarówno gazu ziemnego jak i gazów niskoemisyjnych oraz odnawialnych.

W konsekwencji wydaje się, że obecnie największym wyzwaniem europejskiej energetyki jest zapewnienie nowych i stabilnych dostaw gazu ziemnego w niskiej cenie oraz jednoczesne planowanie odejścia od niego w kierunku paliw alternatywnych.

Dlatego też opiniowany przez nas Nowy Pakiet Gazowy powinien moim zdaniem w sposób najpełniejszy uwzględniać opisywaną perspektywę przejściowości i jednoznacznie wesprzeć europejskie regiony w rozwoju nowych modeli biznesowych, infrastruktury, a także zapewnić optymalną trajektorię dekarbonizacji sektora gazowego.

Pamiętajmy również o emisjach metanu, które mogą stać się kluczowym obszarem wysiłków redukcyjnych UE obok ograniczenia emisji dwutlenku węgla, dodatkowo mobilizując regiony UE do przejścia na alternatywne nośniki energii.

W opinii przedstawiam pogląd, że wprowadzenie przepisów zawartych w rozporządzeniu metanowym będzie dodatkowym wyzwaniem technologicznym i kosztowym dla regionów UE.

Niemniej dzięki wzrostowi obostrzeń w zakresie wycieków i emisji metanu zmieni się charakterystyka struktur handlowych, a także dojdzie do modernizacji infrastruktury operacyjnej. W konsekwencji można uznać, że przepisy w zakresie redukcji emisji metanu mogą dodatkowo wesprzeć realizację założeń Nowego Pakietu Gazowego i budowy rynku zielonych gazów. Nie bez powodu opiniujemy te akty prawne w ramach jednej procedury legislacyjnej.

Należy jednak pamiętać, aby przepisy dotyczące emisji metanu były wdrażane z dużą roztropnością oraz z uwzględnieniem przejściowości. Konieczne jest, by obowiązki w zakresie monitorowania, raportowania i redukowania emisji metanu zostały dostosowane czasowo w taki sposób by regiony UE oraz poszczególne firmy zdołały przygotować swoje zaplecze techniczne, kadrowe i metodologiczne.

Szczególnie ważnym jest, by nowo wprowadzane przepisy zapewniały nam realizację celów klimatycznych i strategicznych, ale jednocześnie uwzględniały pozycję wielu interesariuszy, a także wyjątkowo trudną sytuację na obecnym rynku energetycznym.

Mam nadzieje, że Nowy Pakiet Gazowy oraz rozporządzenie metanowe nad treścią, których pracujemy będą aktami prawnymi zapewniającym początek nowego rozdziału w europejskiej energetyce. Życzę sobie oraz Państwu by regiony i gminy, które reprezentujemy mogły wspólnie zbudować niezależny oraz zrównoważony sektor gazowy przyszłości, zapewniając Unii Europejskiej mocną i bezpieczną pozycję na arenie światowej.

Na koniec chciałem podziękować wszystkim Członkom Komitetu Regionów i Komisji ENVE, którzy aktywnie włączyli się w proces przygotowania tej opinii. Od początku procesu jej przygotowania zależało mi, aby tekst odzwierciedlał w najwyższym możliwym stopniu poglądy regionów z całej Unii Europejskiej. Stąd moje liczne konsultacje z Państwem, a także moje przychylne stanowisko wobec 13 z 15 złożonych na sesję plenarną poprawek.

Poprawki numer 7 i 12 odnoszą się do kluczowych założeń opinii, wobec których wypracowaliśmy już wspólnie satysfakcjonujący kompromis na poziomie Komisji ENVE i są to jedyne dwie poprawki, które sugeruję, aby Państwo odrzucili.

Dziękuję również za współpracę przy przygotowaniu tej opinii mojemu ekspertowi, Panu Profesorowi Grzegorzowi Tchorkowi z Uniwersytetu Warszawskiego, a także sekretariatom Komisji ENVE i mojej grupy politycznej – podsumował marszałek województwa.